УЗНАЙ ЦЕНУ

(pdf, doc, docx, rtf, zip, rar, bmp, jpeg) не более 4-х файлов (макс. размер 15 Мб)


↑ вверх
Тема/ВариантКомплексны аналіз вербальных сродкаў рэпрэзентацыі канцэпту "шчасце" на аснове твораў сучаснай беларускай жаночай паэзіі (Белоруссия)
ПредметРазные экономические дисциплины
Тип работыдиплом
Объем работы66
Дата поступления12.12.2012
2900 ₽

Содержание

УВОДЗІНЫ..........................3 I. КАНЦЭПТ З ПУНКТУ ПОГЛЯДУ РОЗНЫХ НАВУКОВЫХ ПАЗІЦЫЙ...........................7 1.1 Паняцце канцэпту ў лінгвістычнай літаратуры..........7 1.2 Адзінка шчасце ў лексікаграфічных працах..........9 1.3 Шчасце з пункту погляду этыкі, філасофіі, псіхалогіі.......10 II. СІНТАГМАТЫЧНЫЯ ПАЛІ НАМІНАЦЫЙ ШЧАСЦЯ.....16 2.1 Спалучальнасць лексем шчасце, доля, лёс, радасць з дзеясловамі..16 2.2 Спалучальнасць лексем шчасце, доля, лёс, радасць з прыметнікамі..........................23 2.3 Спалучальнасць лексем, што ўваходзяць у састаў канцэпту шчасце з назоўнікамі........................27 2.4 Словазлучэнні, утвораныя па мадэлі шчасце (доля, лёс, радасць) + займеннік........................30 III. ВОБРАЗНА-ВЫЯЎЛЕНЧЫ ПАТЭНЦЫЯЛ КАНЦЭПТУ ШЧАСЦЕ Ў МОВЕ ПАЭЗІІ........................34 3.1 Вербальныя рэалізацыі канцэпту шчасце.............34 3.2 Аналіз вобразнага кампанента канцэпту шчасце..........39 3.3 "Крыніцы" шчасця паводле паэтычных твораў.........47 ЗАКЛЮЧЭННЕ.........................54 СПІС ВЫКАРЫСТАНАЙ ЛІТАРАТУРЫ............58 КРЫНІЦЫ.........................61 ДАДАТАК.........................63

Введение

Адным з актуальных аспектаў сучасных лінгвістычных даследаванняў з'яўляецца праблема ўзаемадачыненняў мовы і культуры, асаблівасці адлюстравання духоўнага свету моўнымі сродкамі. Як вядома, у кожнай мове выяўляецца нацыянальная спецыфіка светабачання, спосаб фіксацыі тых ці іншых фактаў рэчаіснасці. Праблема ўзаемадзеяння культуры і мовы з'яўляецца аб'ектам даследавання шматлікіх навуковых дысцыплін. Так, да яе звяртаюцца прадстаўнікі этнапсіхалінгвістыкі, сацыялінгвістыкі, лінгвакультуралогіі, псіхалінгвістыкі. Пытаннямі мовы і культуры, іх узаемадзеяння і ўзаемадачынення цікавіліся яшчэ ў пачатку XIX стагоддзя такія вучоныя, як А.А.Патабня, У.Уорс, Вільгельм фон Гумбальт. З сучасных лінгвістаў, якія займаюцца распрацоўкай канцэпту, - Варкачоў С.Г. ("Лінгвакультуралогія" (2001), "Дыскурсная варыятыўнасць лінгваканцэпту" (2005), Карпаў В.А. ("Скрозь прызму канцэптаў" (2004), Кашалёў А.Д. ("О концептуальных значениях приставок -О/-ОБ" (2004), Чарапанаў М.В. ("Сэнсавая структура канцэптаў "свет" і "цемра" і яе моўнае выражэнне" (2003). Праца С.Г. Варкачова мае на мэце вызначыць канцэпты культуры як адзінку калектыўнай свядомасці, якія маюць моўнае выражэнне і адзначаны этнакультурнай спецыфікай. У прыватнасці, аўтарам разглядаюцца і сістэматызуюцца ўяўленні пра шчасце ў рускай паэзіі XVIII - XX стагоддзяў і апісваюцца вобразныя асаблівасці імя "шчасце". У выніку даследавання паняційнага кампанента канцэпту "шчасце" на матэрыяле тэкстаў рускай паэзіі аўтар прыйшоў да высновы: этнакультурная спецыфіка згаданага канцэпту вызначаецца перш за ўсё ў семантыцы, звязанай з канцэпцыямі, што склаліся ў грамадстве як жыццёвыя і тэарэтычныя погляды на прыроду і сутнасць шчасця. Аб'ектам даследавання ў працы В.Н.Паршынай ("Концепт "чужой" в реализации тактики дистанцирования (на материале политического дискурса) (2004) з'яўляецца непасрэдна палітычны дыскурс. Праца заснавана на матэрыяле відэазапісаў моўных паводзін расійскіх палітычных лідэраў. Аўтар звяртаецца да зместу катэгорыі "чужы" шляхам аналізу слоўнікавых дэфініцый. Праведзенае даследаванне дазволіла зрабіць наступныя вывады: вербалізацыя канцэптаў не вычэрпваецца толькі лексемамі, але можа ажыццяўляцца з дапамогай структурных схем сказаў, агульнымі маўленчымі паводзінамі; прыёмы дыстанцыравання ад апанента прадстаўлены не столькі на лексіка-граматычным узроўні, колькі на ўзроўні сінтаксічнай структуры выказвання. Праца Кашалёва А.Д. ("О концептуальных значениях приставок -О/-ОБ" (2004) прысвечана апісанню найбольш агульных значэнняў прыставак -А/-АБ (-О/-ОБ). Аўтар паказвае, што ўсе або амаль усе значэнні згаданых прыставак можна ахапіць трыма асноўнымі (канцэптуальнымі) значэннямі: 'знешняе дзеянне', 'татальнае дзеянне', 'новая якасць'. Агульныя значэнні ўяўляюць сабой даволі абстрактныя, але ў той жа час змястоўныя схемы рэальнасці, якія прыпісваюцца апошняй у працэсе маўленчай дзейнасці чалавека, даючы гэтай рэальнасці сэнсавую інтэрпрэтацыю. Псіхолаг Н.А. Джэдар'ян ("Представления о счастье в русском менталитете" (1997) аналізуе праблему шчасця ў аспекце рускай культуры і раскрывае некаторыя асаблівасці ўспрымання шчасця/няшчасця ў менталітэце рускага народа. У ходзе працы аўтар прыходзіць да наступных вывадаў: адносіны да шчасця і пакутаў, шчасця-няшчасця складаюць важную характарыстыку самасвядомасці і ў значнай ступені вызначаюць своеасаблівасць духоўнай культуры і нацыянальна-псіхалагічныя рысы рускай ментальнасці. Аўтар разглядае пытанне складаных неадназначных сувязей паміж аптымізмам і задаволенасцю жыццём. Аптымізм, на думку Н.А. Джэдар'яна, з'яўляецца адной з тых яскравых адметнасцей рускага народа, у развіцці якіх значную ролю адыграў фактар шчасця-няшчасця і тое, як ён складваўся ў побыце і гістарычным лёсе народа. Рознабаковыя сувязі культуры і мовы даследуе прафесар В.А.Маслава, аўтар вучэбных дапаможнікаў "Когнитивная лингвистика" (2004), "Введение в лингвокультурологию" (1997), "Лингвокультурология" (2001). Так, у працы "Поэт и культура: концептосфера Марины Цветаевой" (2004) для аналізу выбраны не толькі пераломныя ў творчасці М.Цвятаевай канцэпты рускай нацыянальнай свядомасці (лёс, прастора, паэт), але і агульнакультурныя (каханне, прырода, час, вечнасць), а таксама ўласна аўтарскія паэтычныя канцэпты (дом, пакой, радасць, стол). Аўтар разглядае праблему ўзаемадзеяння паэта і культуры. У працы выкарыстоўваюцца метады даследавання кагнітыўнай лінгвістыкі і лінгвакультуралогіі, прадэманстраваны прыклад канцэптуальнага аналізу, асветлены тэарэтычныя пытанні метадалогіі і лінгвакультуралогіі. Калі браць пад увагу той факт, што праблема лінгвакультурнага канцэпту пачала актыўна распрацоўвацца толькі ў 90-х гадах XX стагоддзя, можна гаварыць пра недастатковае вывучэнне гэтага пытання навукоўцамі. Менавіта гэта і абумовіла выбар тэмы дыпломнай работы. У выніку ўзаемадзеяння чалавека са светам складаюцца яго ўяўленні пра свет, фарміруецца мадэль, якая ў філасофска-лінгвістычнай літаратуры называецца карцінай свету. У апошнія дзесяцігоддзі адной з найбольш важных праблем кагнітыўнай лінгвістыкі стала праблема выяўлення ў свядомасці чалавека цэласнай карціны свету, што фіксуецца мовай. Карціна свету цесна звязана з канцэптуальнай сістэмай і адбіваецца ў мове. Аналіз моўных сродкаў дае магчымасць зразумець, чым адрозніваюцца нацыянальныя культуры, як яны ўзаемадапаўняюць адна адну на ўзроўні сусветнай культуры. Такім чынам, тэма дыпломнай работы бачыцца нам актуальнай, менавіта зыходзячы з праблем, пытанняў і задач, што існуюць у сучаснай кагнітыўнай лінгвістыцы. Мэта дыпломнай работы - правесці комплексны аналіз вербальных сродкаў рэпрэзентацыі канцэпту "шчасце" на аснове твораў сучаснай беларускай жаночай паэзіі. Для дасягнення пастаўленай мэты былі акрэслены наступныя задачы: " выявіць лексічныя сродкі, з дапамогай якіх абазначаецца канцэпт шчасце; " даследаваць словаспалучальныя магчымасці лексем, што ўваходзяць у склад канцэпту; " вызначыць вобразна-выяўленчы патэнцыял канцэпту шчасце Аб'ектам даследавання выступае мова твораў сучаснай беларускай паэзіі. Прадметам даследавання з'яўляюцца лексічныя сродкі прэзентацыі канцэпту ў творах сучасных беларускіх паэтак. Матэрыялам даследавання з'яўляюцца вербальныя рэалізацыі кампанента шчасце. Аўтарская картатэка налічвае 450 словаўжыванняў. Трэба звярнуць увагу на тое, што намі разглядалася менавіта жаночая паэзія (Я.Янішчыц, Е.Лось, А.Каржанеўская, Д.Бічэль-Загнетава, Р.Баравікова, В.Русілка і інш.), бо іх творы насычаны эмацыянальна, ярка выражаюць пачуцці і настрой. У сваіх творах паэткі выяўляюць складанасць душэўнага свету жанчыны, яе псіхалагічны стан, лірыка-драматычныя перажыванні. Гэта вельмі важна, бо само шчасце як лінгвакультурны канцэпт належыць да катэгорыі эмоцый. Работа складаецца з уводзін, трох раздзелаў, у якіх праведзена даследаванне лексічнай спалучальнасці канцэпту, яго вобразнага выражэння, а таксама заключэння, дзе зафіксаваны высновы даследавання. У дадатку да работы ў сістэматызаваным выглядзе падагульнены фактычны матэрыял даследавання.

Литература

1. Аргайл М. Психология счастья. М., 1990. - 271 с. 2. Арутюнова Н.Д. К проблеме функциональных типов лексического значения. // Аспекты семантических исследований. - М., - 1980. - С.32-37. 3. Арутюнова Н.Д. Номинация, референция, значение. // Языковая номинация. Общие вопросы. - М., - 1977. - С. 206. 4. Бендетович Г.Б. Лингвометодические аспекты категоризации // Язык как система коммуникативных операций: сб. науч. статей. - Мн. - 2004. - С. 6-9. 5. Бреслав Г.М. Психология эмоций. - М.: Смысл, 2004. - 544 с. 6. Вепрева И.Т. Метаязыковой комментарий в современной публицистике // Известия Академии Наук. Серия литературы и языка. - 2002. - №6. - С. 12 - 21. 7. Воркачев С.Г. Дискурсная вариативность лингвоконцепта // Известия РАН. Серия литературы и языка. - 2005. - Т.64. - №4. - С. 46-55. 8. Воркачев С.Г. Концепт счастья: понятийный и образный компоненты // Известия АН. Серия литературы и языка. - 2001. - Т.60. - №6. - С.47 - 58. 9. Воркачев С.Г. Лингвокультурология, языковая личность, концепт: становление антропоцентричной парадигмы в языкознании // Филологические науки. - 2001. - №1. - С. 64-71. 10. Гаўрош Н. Вобразнае азначэнне ў мастацкіх тэкстах. Слоўнік эпітэтаў беларускай літаратурнай мовы. Вучэбны дапаможнік. - Мн., 1986, - 98 с. 11. Гачев Г.Д. Национальные образы мира. Космо-психо-логос. - М., - 1995. - 215 с. 12. Гусейнов А.А., Апресян Р.Г. Этика: Учебник. - М.: Гардарики, 2002. - 442 с. 13. Демидов Д.Б. Феномены человеческого бытия. - Мн.: Экономпресс, - 1999. - 180 с. 14. Джидарьян И.А. Представления о счастье в русском менталитете // Психологический журнал. - 1997. - Т.18. - №3. - С.13 - 25. 15. Донецких Л.И. Слово и мысль в художественном тексте. - Кишинёв, "Ситинца", 1990, - 164 с. 16. Карпов В.А. Сквозь призму концептов // Веснік ВДУ. - 2005. - №4. - С. 160. 17. Конан У. Архетыпы нашай культуры. // Адукацыя і выхаванне. - 1996. - №1. - С.6 - 9. 18. Конан В. Народ в координатах культуры. // Нёман. - 1995. - №2. - С. 13 - 15. 19. Кошелев А.Д. О концептуальных значениях приставки О-/ОБ- // Вопр. языкознания. - 2004 - №4. - С. 68-101. 20. Красных В.В. От концепта к тексту и обратно // Вестник МГУ, сер. 9. Филология. - 1998. - №1. - С.34- 40. 21. Кураш С.Б. Комперативные тропы как объект исследования в когнитивном и культурологическом аспектах // Русистика и белорусистика на рубеже веков. Вклад белорусских лингвистов, уроженцев Могилёвщины, в науку: Тезисы докладов международных научных чтений Международной научной конференции "Проблема истории и культуры Верхнего Поднепровья", - 25-26 октября 2001 г. / Под ред. Т.Г. Михальчук. - Могилёв.: МГУ им. А.А.Кулешова. - 2001. - 168 с., С. 121-122. 22. Лихачев Д.С. Концептосфера русского языка // Русская словесность: Антология. - М.: Academia,- 1997. - С. 28 - 37. 23. Маслова В.А. Когнитивная лингвистика: Учебное пособие / В.А. Маслова. - Мн.: ТетраСистемс, 2004. - 256 с. 24. Маслова В.А. Поэт и культура: концептосфера Марины Цветаевой. - М.: Флинта, Наука, 2004. - 256 с. 25. Маслова В.А. Поэтический текст как объект анализа // Русистика и белорусистика на рубеже веков. Вклад белорусских лингвистов, уроженцев Могилёвщины, в науку: Тезисы докладов международных научных чтений Международной научной конференции "Проблема истории и культуры Верхнего Поднепровья", - 25-26 октября 2001 г. / Под ред. Т.Г. Михальчук. - Могилёв.: МГУ им. А.А.Кулешова. - 2001. - 168 с., С. 3-5. 26. Новаковска-Кемпна И. Категория чувства в когнитивном языкознании // Психологическая служба. - 2004. - №6. - С.5 - 12. 27. Паршина О.Н. Концепт "чужой" в реализации тактики дистанцирования (на материале политического дискурса) // Филол. науки. - 2004. - №3. - С. 85-94. 28. Плотнікаў Б.А., Антанюк Л.А. Беларуская мова. Лінгвістычны кампендыум. - Мн.: Інтэрпрэссервіс, Кніжны Дом. - 2003. - 672 с. 29. Прокофьев В.Ю. Концепт "Москва" в поэзии // Вестник Самарского государственного ун-та. - 2004. - №1. - С. 170 - 171. 30. Рубинштейн С.Л. Проблемы общей психологии. - М., 1976. - 365 с. 31. Русецкий В.Ф. Ключ к слову: Беседы о языке художественной литературы: Пособие для учителей. - Мн.: Экоперспектива, 2000. - 128 с. 32. Русский язык: проблема художественной речи: лексикология и лексикография. - М., "Наука", 1981. - 199 с. 33. Телия В.Н. К проблеме связанного значения слова: гипотезы, факты, перспективы // Язык - система, язык - способность. - М., - 1995. - С. 25-36. 34. Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы: Больш за 65 000 слоў / Пад рэд. М.Р. Судніка, М.Н. Крыўко - Мн.: БелЭн, 1996. - 786 с. 35. Тлумачальны слоўнік беларускай мовы: У 5-ці т. Т.5. Кн. 2. У-Я / [Рэд. тома М. Р. Суднік]. - Мн.: Беларус. Сав. Энцыклапедыя, 1984. - 608 с. 36. Уфимцева А.А. Роль лексики в познании человеком действительности и в формировании языковой картины мира. - М., - 1988. - 187 с. 37. Фасмер М. Этимологический словарь русского языка: В. 4-х т. Т.3 - М.: Прогресс. - 1971. - 827 с. 38. Фрумкина Р.М. Концептуальный анализ с точки зрения лингвиста и психолога // Научно-техническая информация, - 1992. - Серия 2. - №3. - С. 3 - 29. 39. Цітова А.І. Асацыятыўны слоўнік беларускай мовы. - Мн.: Выдавецтва БДУ. - 1981. - 144 с. 40. Черепанов М.В. Смысловая структура концептов "свет" и "тьма" и ее языковое выражение // Известия Саратовского ун-та. Нов. Серия. - 2003. - Т. 3. - №2. - С. 116-121. 41. Шчэрбін В.К. Спалучальнасць слова. // Беларуская мова. Энцыклапедыя. - Мн., 1994. - С. 194. 42. Юрэвіч А. Л. Слоўнік лінгвістычных тэрмінаў. - Мн.: Выдавецтва Міністэрства вышэйшай, сярэдняй спецыяльнай і прафесіянальнай адукацыі БССР. - 1962. - 246 с. КРЫНІЦЫ 1. Багдановіч І. Чаравікі маленства: Вершы. - Мн.: Маст. літ., 1985. - 62 с. 2. Гудкова М. Уголас: кн. паэзіі. - Мн.: Маст. літ., 1995. - 174 с. 3. Данільчык А. Абрыс Скарпіёна: Вершы- Мн.: Маст. літ., 1996. - 79 с. 4. Дудзюк З. Так і не: Вершы. - Мн.: Маст. літ., 1993. - 189 с. 5. Канапелька А. Летазлічэнне: Вершы. - Мн.: Маст. літ., 1999. - 127 с. 6. Каржанеўская Г. Вечны водгук: вершы і паэма. - Мн.: Маст. літ., 1988. - 158 с. 7. Каржанеўская Г. Званы гадоў: Зборнік паэзіі. - Мн.: Маст. літ., 1980. - 112 с. 8. Лось Е. Лірыка ліпеня. Вершы і паэмы. - Мн.: Маст. літ., 1977. - 149 с. 9. Рублеўская Л. Замак месячнага сяйва: Вершы. - Мн.: Маст. літ., 1992. - 126 с. 10. Русілка В. Ажына: Вершы. - Мн.: Маст. літ., 2004. - 70 с. 11. Сом Л. Адзінокая зорка: Вершы і песні. - Мн.: Маст. літ., 1996. - 86 с. 12. Тварановіч-Сеўрук Г. Ускраек тысячагоддзя: Вершы. - Мн.: Маст. літ., 1996. - 143 с. 13. Янішчыц Я. На беразе пляча: Лірыка. - Мн.: Маст. літ., 1980. - 96 с.'
Уточнение информации

+7 913 789-74-90
info@zauchka.ru
группа вконтакте